نگاهی به یکی از مشهورترین قطعات موسیقی سینمای جنگ | آهنگی از اعماق دریا

محمد حسن گودرزی : در میان فیلم های مطرحی که در مورد جنگ جهانی دوم ساخته شده اند، بیشتر آنها از زاویه دید نیروهای متحدین و پیروز جنگ وقایع مختلف این جنگ را به تصویر کشیده اند. اما یکی از مطرح ترین فیلم های مربوط به جنگ جهانی دوم این جنگ را از زاویه دید آلمان ها به تصویر کشده و این امر را به خوبی و مهارت نشان داده است.

زیر دریایی (DAS BOOT) یکی از بزرگترین پروژه های سینمای آلمان در تاریخ سینمای این کشور به حساب می آید که روایتگر داستان گروهی از سربازان و کارکنان زیردریایی های این کشور در جنگ جهانی دوم موسوم به یو بووت است. در این فیلم زندگی روزمرهٔ کارکنان یک زیردریایی آلمانی و تلاش آنها برای انجام هر چه بهتر مأموریت در دریای مدیترانه به تصویر کشیده می‌شود زیردریایی آنها به بهترین شکل ممکن می‌تواند کشتی‌های جنگی متفقین را غرق کند اما خود نیز دچار آسیب‌دیدگی شدیدی می‌شود و به قعر دریا می افتد و تلاش کارکنان این زیردریایی برای خروج از این موقعیت صحنه های بدیع و هیجان انگیزی را می سازد.

زیردریایی، در سال 1981 به کارگردانی وولفانگ پترسون ساخته شد و توانست علاوه بر اینکه در سطح جهانی با فروش بسیار خوبی رو به رو شود، در 6 بخش از جمله کارگردانی نامزد جایزه اسکار شود.هزینه 32 میلیون مارکی زیردریایی ان را تبدیل به پرخرج ترین فیلم تاریخ سینمای آلمان تا آن زمان کرد اما فروش 82 میلیون دلاری آن در سراسر جهان باعث شد که فیلم از نظر مالی بسیار سود اور برای سازندگان آن شود.

اما چیز دیگری که علاوه بر خود فیلم توجهات بسیاری به خود جلب کرد، موسیقی متن به یاد ماندنی و حماسی فیلم زیردریایی بود که لذت دوچندانی از تماشای تصاویر فیلم به بیننده می داد.

کلاوس دادلینگر (Klaus Doldinger) متولد 12 مِی 1936 در برلین کار ساخت موسیقی متن زیردریایی را برعهده داشت. دادلینگر از همان کودکی علاقه خود را به موسیقی نشان داد و نواختن ساکسیفون و کلارینت را از همان دوران شروع کرد. دادلینگر ضبط اولین اهنگ های حرفه ای خود را از سال 1953 با گروه آلمانی Dixieland شروع کرد اما اولین موفقیت گسترده وی در سال 1971 و پروزه موسیقی به نام پاسپورت (Passport) رخ داد.

دادلینگر کار ساخت موسیقی متن برای فیلم ها و سریال های آلمانی را از سال 1971 آغاز کرد که مطرح ترین آنها موسیقی متن سریال روباه پیر (The Old Fox) در سال 1977 بود. این سریال طرفداران بسیاری در آلمان، اتریش، سوئیس و بسیاری از کشورهای دیگر از جمله ایران (نمایش داده شده با نام کارگاه کاستر) به دست آورد.

اما بزرگرتین موفقیت دادلینگر در عصرساخت موسیقی فیلم با Das Boot و در سال 1981 رقم خورد. ساخت موسیقی متن این فیلم برای دادلینگر زحمت زیادی داشت اما نتیجه ان فوق العاده درآمد. موسیقی عنوان بندی ابتدایی آن به طرز عجیبی بر ذهن تماشاگر می نشیند و این موضوع برای افرادی هم که فیلم را هرگز نشنیده اند نیز صادق است.

این قطعه از موسیقی متن فیلم ابتدا با صدای ضعیف سونار شروع می شود و سپس ویولنسل تم اصلی را شروع می کند، شروع آهنگ بسیار آرام است اما این آرامش موقتی و به طور پیوسته افزایش می یابد. برخی عقیده دارند دادلینگر به طور هدفمند این کار را انجام داده و این کار وی کنایه ای است بر بی انتهایی اقیانوس و زیر دریایی هایی که مقبره صد ها ملوان و سرباز شدند.

دادلینگر بعد از فیلم زیردریایی بازهم با پترسون همکاری داشت و اینبار با ساخت موسیقی فیلم داستان بی پایان (The never ending story) در سال 1984 یکبار دیگر هنر خود را نشان داد. پالمتو (Palmetto) محصول سال 1998 آخرین کار دادلینگر در عرصه ساخت موسیقی متن فیلم است. دادلینگر در حال حاضر در روستای کوچکی در حومه برلین زندگی می کند و خود را بازنشسته می کند.